Spis treści:
1. Czym jeset kontrola trzeźwości?
2. Kontrola trzeźwości w pracy?
3. Kontrola trzeźwości w wojsku
4. Kontrola trzeźwości kierowców
5. Kontrola trzeźwości a przestępstwo
Z kontrolą trzeźwości możemy spotkać się na drodze, w zakładzie pracy czy w wojsku. Należy pamiętać, że kontrola może przebiegać inaczej, w zależności od przepisów na podstawie, których jest przeprowadzana. W artykule wyjaśniamy, kto i kiedy może przeprowadzić badanie na obecność alkoholu w organizmie, a także wskazujemy na przepisy, które to umożliwiają.
Czym jest kontrola trzeźwości?
Kontrola trzeźwości zakłada wykonanie badania, które ma na celu określenie poziomu alkoholu we krwi. Badanie musi być przeprowadzone zgodnie z przepisami prawa i przez upoważnioną do tego osobę lub organ.
Badanie może być wykonane alkomatem – z wydychanego przez osobę badaną powietrza; urządzeniem służącym do wykrywania alkoholu i innych substancji odurzających w ślinie; a także poprzez laboratoryjne przebadanie moczu lub krwi. Zazwyczaj najpierw wykonuje się badanie wydychanego powietrza, które może być zastąpione przez inną metodę w przypadku, gdy użycie alkomatu jest niemożliwe (np. gdy nie pozwala na to stan osoby badanej).
Kontrola trzeźwości w pracy
Pracodawca ma prawo poddać kontroli trzeźwości nie tylko pracowników, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, ale również umowy o dzieło i umowy zlecenie. Zanim jednak kontrole trzeźwości zostaną wprowadzone w firmie, pracownicy muszą zostać o nich poinformowani (np. w regulaminie pracy).
Podstawa prawna dla kontroli trzeźwości pracowników:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy; art. 22. 1. Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników.
Więcej informacji o kontroli trzeźwości pracowników.
Kontrola trzeźwości w wojsku
Dowódca jednostki wojskowej zleca kontrolę trzeźwości w sytuacji, w której podejrzewa żołnierza o spożywanie alkoholu na służbie, bycie w stanie nietrzeźwości lub w stanie po spożyciu alkoholu. W takiej sytuacji żołnierz ma obowiązek poddać się kontroli – nawet w przypadku odmowy lub uniemożliwienia jego przeprowadzenia, mogą zostać zastosowane dyscyplinarne środki zapobiegawcze. Po wydaniu polecenia, badania przeprowadzane są natychmiast. O dokładnej liczbie i rodzaju badań decyduje przełożony dyscyplinarny lub wojskowy organ porządkowy.
Podstawa prawna, która umożliwia przeprowadzenie kontroli trzeźwości w wojsku:
- Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny; art. 269. 1. W celu ustalenia zdolności do wykonywania obowiązków służbowych żołnierz jest obowiązany poddać się, na żądanie dowódcy jednostki wojskowej, w której pełni służbę, badaniu na zawartość w organizmie alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków.
Kontrola trzeźwości kierowców
Policjant, który czuwa nad bezpieczeństwem ruchu drogowego ma prawo do przeprowadzenia kontroli trzeźwości kierowcy, a także osoby, którą podejrzewa o prowadzenie pojazdu. Co więcej, jeżeli osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa (np. spowodowanie wypadku drogowego, w którym ktoś został ranny) lub wykroczenia po spożyciu alkoholu nie zgadza się na wykonanie badania, policjant może zastosować środki przymusu bezpośredniego (siłę fizyczną).
Podstawa prawna kontroli trzeźwości kierowców:
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym; art. 129. 2. Policjant, w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1, jest uprawniony do: [...] 3) żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu [...] 9) używania przyrządów kontrolno-pomiarowych, a w szczególności do badania pojazdu, określania jego masy, nacisku osi lub prędkości, stwierdzania naruszenia wymagań ochrony środowiska oraz do stwierdzania stanu trzeźwości kierującego.
Kontrola trzeźwości a przestępstwo
Osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa pod wpływem alkoholu może zostać zmuszona do poddania się badaniu na obecność alkoholu we krwi.
Podstawa prawna kontroli trzeźwości u osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa pod wpływem alkoholu:
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; art. 47. 1. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
