Spis treści:
1. Badanie pracownika alkomatem, czyli kogo i na jakiej podstawie pracodawca może skontrolować
2. Przepisy dotyczące badania alkomatem pracowników w miejscu pracy
3. Sposoby przeprowadzania badania trzeźwości, a dbanie o dobra osobiste pracowników
4. Nietrzeźwy pracownik, czyli konsekwencje stawienia się do pracy pod wpływem alkoholu
Nowelizacja Kodeksu pracy została podpisana przez Prezydenta RP. Oznacza to wejście w życie wielu istotnych zasad dotyczących prawa pracy. Pracodawcy, zapoznając się z nowelizacją, powinni zwrócić szczególną uwagę na przepisy w zakresie badania trzeźwości pracowników.
Badanie pracownika alkomatem, czyli kogo i na jakiej podstawie pracodawca może skontrolować
Zmiany w ustawie pozwalają pracodawcy na badanie trzeźwości już nie tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także osób, z którymi zawarta została umowa zlecenie lub inna umowa cywilnoprawna. Nowelizacja zakłada również badanie pracownika, który wykonuje swoją pracę wyłącznie zdalnie. Jeśli bowiem pracodawca ma podstawy, by sądzić, iż jego pracownik jest pod wpływem alkoholu podczas godzin pracy zdalnej, będzie miał możliwość sprawdzenia i potwierdzenia lub wykluczenia swoich obaw. W takiej sytuacji ma prawo skontrolować pracownika. Badanie trzeźwości alkomatem może jednak odbyć się tylko, jeśli zostanie przez pracodawcę zapowiedziane i odpowiednio opisane w regulaminie lub innym porozumieniu. Ponadto kontrola pracownika nie może uniemożliwiać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.
Przepisy dotyczące badania alkomatem pracowników w miejscu pracy
Zgodnie z przepisami kontrola trzeźwości pracownika może być przeprowadzona, jeśli jest ona niezbędna do zapewniania ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób. Drugim ważnym powodem do badania jest zapewnienie ochrony mienia. Przepis ten dotyczy zarówno kontroli trzeźwości, jak i badania pracownika pod kątem narkotyków, czy innych środków odurzających. Ponadto pracodawca ma obowiązek stworzenia zasad, na jakich będą przeprowadzane kontrole. Zasady te musi umieścić w regulaminie pracy lub układzie pracy. Jeżeli jednak w zakładzie pracy nie obowiązuje żaden z tych dokumentów, na pracodawcy ciążyć będzie obowiązek informowania swoich pracowników o przewidywanej kontroli nie później niż 2 tygodnie przed planowanym badaniem trzeźwości. Zasady zawarte w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy powinny zawierać również informacje o rodzaju urządzania, które będzie wykorzystywane do kontroli trzeźwości, częstotliwości oraz czasu badań, a także powinny wskazywać grupę pracowników, którzy objęci są tymi zasadami. Pracodawca ma również obowiązek określenia sposobu, w jaki będzie przeprowadzać kontrole trzeźwości.
Sposoby przeprowadzania badania trzeźwości, a dbanie o dobra osobiste pracowników
Najważniejszym aspektem, na który nacisk kładzie prawo pracy, jest fakt, iż badanie trzeźwości nie może naruszać dóbr osobistych pracownika oraz jego godności. Pracodawca podczas kontroli ma obowiązek uszanować intymność swojego pracownika. Alkomat, którym będą wykonywane badania trzeźwości pracowników, musi posiadać aktualny dokument, który potwierdzi jego kalibrację lub wzorcowanie. Jeśli pracownik, który nie został dopuszczony do pracy, odmawia poddania się badaniu alkomatem, wówczas kontrolę laboratoryjną wykonuje odpowiedzialny za to organ porządku publicznego. Taka sytuacja może także mieć miejsce, jeśli stan pracownika wyraźnie uniemożliwia przeprowadzenie kontroli alkomatem albo pracownik żąda wykonania badania krwi po wcześniejszym badaniu urządzeniem.
Nietrzeźwy pracownik, czyli konsekwencje stawienia się do pracy pod wpływem alkoholu
Jeśli badanie alkomatem wykaże spożycie alkoholu przez pracownika, grożą mu wówczas przykre konsekwencje. Najpoważniejszą karą jest oczywiście dyscyplinarne zwolnienie z pracy ze wskazaniem winy pracownika. Nie przysługuje mu wówczas okres wypowiedzenia oraz zasiłek dla bezrobotnych. Nie ma także prawa do dni wolnych przeznaczonych na poszukiwanie kolejnej pracy oraz najprawdopodobniej będzie miał ogromne trudności ze znalezieniem nowej pracy. Pracodawca może zdecydować się jednak na łagodniejszą karę, jaką jest upomnienie pisemne lub ustne czy też nagana. Kodeks pracy pozwala także na nałożenie kary pieniężnej na pracownika, który przebywał w miejscu pracy podczas alkoholowego odurzenia. Jak duże i bolesne konsekwencje zawodowe będą wyciągnięte w stosunku do pracownika, u którego wykryto alkohol lub narkotyki zależeć będzie od jego pracodawcy. Pracownik ten kategorycznie nie może jednak wykonywać pracy w dniu wykrycia spożywania trunku lub substancji psychoaktywnych. Stawienie się do pracy w stanie upojenia alkoholowego stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych, a także przede wszystkim naruszenie norm społecznych.
